31 ਦਿਸੰਬਰ ਦੀ ਅੱਧੀ ਰਾਤ (1 ਜਨਵਰੀ) ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜਗ੍ਹਾ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਦਿਨ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੁਹਾਡੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉੱਠ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਉਹ ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਕਦੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਿਨ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮਨਾਉਣ ਦੇ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹਨ?

ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਇਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸਾਲ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 58 ਦਿਨ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਿਸੇ ਨਹੀਂ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜੀ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਦੇਸ਼ ਕਦੋਂ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਭਿਆਤਾਵਾਂ ਹਨ, ਇਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸਾਲ ਦੇ 365 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ 80 ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਰੰਤੂ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਈ ਤਰੀਕਾਂ ਇਕੋ ਦਿਨ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਕਾਰਣ ਸਾਲ ਦੇ 12 ਮਹੀਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 58 ਦਿਨ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਚੰਬੇ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਦਿਨ ਜਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਅੱਜ ਜੋ ਕਲੈਂਡਰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਗੁਰੂ ਪੋਪ ਗਰੇਗੋਰੀ ਅਸ਼ਟਮ ਨੇ ਸਾਲ 1582 ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸਨੂੰ ਗਰੇਗੋਰੀਅਨ ਕਲੈਂਡਰ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਇਸ ਗਰੇਗੋਰਿਅਨ ਕਲੈਂਡਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਈਸਾਈਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪੰਥ ਈਸਟਰਨ ਆਰਥੋਡਾਕਸ ਗਿਰਜਾ ਘਰ ਇਸ ਕਲੈਂਡਰ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ। ਉਹ ਰੋਮਨ ਕੈਲੇਂਡਰ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰੋਮਨ ਕਲੈਂਡਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਨਵਾਂ ਸਾਲ 14 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕਿਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਦੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਨਵਾਂ ਸਾਲ

ਚੀਨ: ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਮਾ ਆਧਾਰਿਤ ਕਲੈਂਡਰ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਆਧਾਰਿਤ ਕਲੈਂਡਰ ਨਾਲ ਇਸਦਾ ਮਿਲਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਚੀਨ ਦਾ ਨਵਾਂ ਵਰ੍ਹਾ 20 ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਚੀਨੀ ਸਾਲ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ।

ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ: ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਅਲੁਥ ਅਵਰੁੱਦਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦਿਨ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾਈ ਕੁਦਰਤੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਬੁਰਾਈਆ ਤੋਂ ਬਚਣ ਅਤੇ ਗਲਤੀਆਂ ਦੇ ਪਛਤਾਵੇ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਜਾਪਾਨ: ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲੂਨਰ ਕੈਲੇਂਡਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਨਵਾਂ ਵਰ੍ਹਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦੇ ਲੋਕ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਿਨ ਚਾਈਨੀਜ਼ ਲੂਨਰ ਕਲੈਂਡਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਤੈਅ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਾਲ 1873 ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਦੇ ਲੋਕ ਗਰੇਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੇਂਡਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਨਵਾਂ ਵਰ੍ਹਾ ਮਨਾਉਂਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਖਾਸ ਦਿਨ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਲੋਕ ਮੰਦਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਕੰਬੋਡਿਆ: ਇੱਥੇ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਖੇਡਾਂ ਅਤੇ ਰਸਮਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਨਵਾਂ ਸਾਲ 13 ਜਾਂ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਕੰਬੋਡਿਆ ਦੇ ਲੋਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।

ਕੋਰੀਆ: ਇੱਥੇ ਵੀ ਨਵਾਂ ਵਰ੍ਹਾ ਲੂਨਰ ਕਲੈਂਡਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਹੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇਸਨੂੰ ‘ਸਿਓਲਲ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਦੇ ਲੋਕ 1 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਨਵਾਂ ਵਰ੍ਹਾ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਥਾਈਲੈਂਡ: ਇੱਥੇ ਲੋਕ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਠੰਡੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਗਿੱਲਾ ਕਰਕੇ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਸ਼ੁਭ ਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ 13 ਜਾਂ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਕਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ‘ਸੋਂਗਕਰਣ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਨੇਪਾਲ: ਨੇਪਾਲੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਥੇ ਨਵਾਂ ਵਰ੍ਹਾ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਛੁੱਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦੇ ਲੋਕ ਇਸ ਦਿਨ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਕਪੜੇ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਵੀਅਤਨਾਮ: ਇੱਥੇ ਵੀ ਚੀਨੀ ਕਲੈਂਡਰ ਯਾਨੀ ਲੂਨਰ ਕਲੈਂਡਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਨਵਾਂ ਵਰ੍ਹਾ 20 ਜਨਵਰੀ ਵਲੋਂ 20 ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਤਿਉਹਾਰ ਇਸ ਲਈ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮਕਾਮੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਸੰਦੀਦਾ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਬ੍ਰਿਟੇਨ: ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਰੇਗੋਰਿਅਨ ਕੈਲੇਂਡਰ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹੈ। ਪਰੰਤੂ ਪਾਰੰਪਰਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇੱਥੇ ਦੀ ਪੇਮਬਰੋਕਸ਼ਾਇਰ ਕਾਉਂਟੀ ਸਥਿਤ ਗਵਾਉਨ ਵੈਲੀ ਦੇ ਲੋਕ 13 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਜੂਲੀਅਨ ਕਲੈਂਡਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਿਨ ਹੈ।

ਯੂਰੇਸ਼ੀਆ: ਰੂਸ ਅਤੇ ਜਾਰਜਿਆ (ਜੋ ਯੂਰੋਪ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਦੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ) ਦੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਜੂਲੀਅਨ ਕਲੈਂਡਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਨਵਾਂ ਵਰ੍ਹਾ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਦੇ ਲੋਕ 13 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਇਥਿਓਪੀਆ: ਇਥਿਓਪੀਆ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਨੂੰ ‘ਏਨਕੁਤਾਤਸ਼’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦੇ ਲੋਕ ਸਤੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ 11 ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਵਰ੍ਹਾ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਲੀਪ ਈਅਰ (29 ਫਰਵਰੀ ਵਾਲੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ) ਵਿੱਚ ਇਥੋਪੀਆ 12 ਸਿਤੰਬਰ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਵਰ੍ਹਾ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਅਮਰੀਕਾ: ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਪੇਨਸਿਲਵੇਨੀਆ ਵਿੱਚ ‘ਓਡੁੰਡੇ’ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਉਤਸਵ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਫਰੀਕਨ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੂਨ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਅਫਰੀਕੀ ਸਮੁਦਾਏ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।